BBC Arapça Muhabiri: Gazze savaşının haberlerini yaparken ailemi inançta tutma uğraşım

Adnan El Bursh yaklaşık üç ay boyunca Gazze savaşının haberlerini yaptığı sırada, çadırda yaşıyor, günde bir öğün yemek yiyor, eşi ve beş çocuğunu inançta tutmak için uğraşıyordu. BBC Arapça muhabiri, kendi hudutlarını zorlayan bir savaşı haberleştirirken karşılaştığı üzücü anları aktarıyor.

UYARI: Bu haber, kimi okuyucularımızın rahatsız edici bulabileceği açıklamalar ve görseller içeriyor.

Geçtiğimiz altı ayın en makus anlarından biri hepimizin sokakta uyuduğu geceydi. Gazze’nin güneyindeki Han Yunus’ta şiddetli soğuktan birbirine sokulmuş eşimin ve çocuklarımın yüzlerine baktığımda çaresiz hissettim.

19 yaşındaki ikizlerim Zakia ve Batul, 14 yaşındaki kızım Yumna, sekiz yaşındaki oğlum Mohamed ve beş yaşındaki en küçük kızım Razan, anneleri Zaynab ile birlikte kaldırımda yatıyorlardı.

Filistin Kızılayı Derneği’nin genel merkezinin önünde dinlenmeye çalışırken top atışlarının sesleri gece boyunca yankılandı ve zirvemizde İnsansız Hava Araçları (İHA) vızıldadı.

Kiralayacak bir daire bulmayı başarmıştık fakat konut sahibi o gün evvelce arayıp İsrail ordusunun binanın bombalanacağı konusunda kendisini uyardığını söylemişti. Ben o sırada çalışıyordum lakin ailem çantalarını alıp kaçtı.

Filistin Kızılayı genel merkezinde buluştuk, halihazırda yerinden edilmiş beşerlerle doluydu.

Erkek kardeşimle birlikte bütün gece karton kutuların üzerinde oturup ne yapmamız gerektiğini konuştuk.

Birkaç gün evvel, 13 Ekim’de, İsrail ordusu Gazze’nin kuzeyindeki herkese güvenlik için güneye gitmelerini söyledikten sonra, Cibaliye kasabasındaki konutlarımızdan, sahip olduklarımızın birçoklarını geride bırakıp kaçmıştık.

Taşınmamız söylenen bölgede bombalanmaktan yeni kurtulmuştuk. Aileme hiçbir müdafaa sağlayamadığım için kızgın, küçük düşürülmüş ve berbat hissediyordum.

Sonunda ailem Gazze’nin merkezindeki Nuseyrat’ta bir daireye taşındı, ben BBC takımıyla birlikte Han Yunus’taki Nasır Hastanesindeki bir çadırda kaldım. Onları birkaç günde bir ziyaret ediyordum.

İnternet ve telefon sinyalleri yer yer kesildiği için bağlantı kurmakta zorlanıyorduk. Bir kezinde ailemden dört ya da beş gün boyunca haber alamadım.

Han Yunus’ta -yaklaşık yedi kişilik- BBC takımı olarak günde bir öğün yemek yiyorduk. Bazen yemek olduğunda bile yemiyorduk zira tuvalet için gidecek yer yok denecek kadar azdı.

Bu süreçte arkadaşım Al Jazeera televizyonunun Gazze ofis şefi Wael Dahdouh müthiş bir kayıp yaşadı.

Ailesinin kaldığı mesken İsrail’in hava akınında vuruldu. Eşi, ergenlik çağındaki oğlu, yedi yaşındaki kızı ve bir yaşındaki torunu öldürüldü.

İsrail ordusu sivil kayıplarını azaltmak için “makul önlemler” aldığını söylüyor ve bu hadisede “bölgedeki Hamas terörist altyapısını amaç aldığını” açıklamıştı.

20 yıldır tanıdığım arkadaşımın Gazze’nin merkezinde çocuklarının kefenlerine sarıldığı imgeleri izledim. Onun yanında olabilmeyi diledim.

Onun haberi, öbür arkadaşların, akrabaların ve komşuların vefat haberleriyle birlikte geldi. Kalbim acıyordu. Savaşta yaklaşık 200 kişiyi kaybetmiştim.

O gün haberi sunarken canlı yayında ağladım. Gece yanaklarımdan yaşlar süzülerek uyandım. Wael’in imajı aklımdan çıkmıyordu.

15 yıldır Gazze’deki çatışmaları takip ediyorum fakat bu savaş, onu tetikleyen gibisi görülmemiş hücumdan kayıpların boyutuna kadar farklı bir yere sahip.

7 Ekim günü saat 06.15’te büyük patlamalar ve çocuklarımın çığlıklarıyla uyandım. Çatıya çıktım ve Gazze’den İsrail’e atılan roketleri gördüm.

Hamas’ın – yaklaşık 1.200 kişinin öldüğü ve 250 kişinin rehin alındığı atakta – İsrail sonunu aştığını anladığımızda İsrail’in yansısının daha evvel gördüğümüz hiçbir şeye benzemeyeceğini biliyorduk.

Hamas idaresindeki Sıhhat Bakanlığına nazaran şu anda Gazze’de 34 binden fazla insan öldürüldü. Yaralanma ve vefat riski devam ediyor.

Savaşın başlamasından iki gün sonra yiyecek stoklamak için çabukla Cibaliye’deki pazarımıza gittim. Birebir maksatla gelen çok sayıda şahısla kalabalıktı.

Ancak ben ayrıldıktan 10 dakika sonra bölge ağır bir formda bombalandı. Birkaç dakika evvel alışveriş yaptığım büyük pazar da dahil olmak üzere bütün bir yer yok edildi.

Mağaza sahiplerinin yüzlerini tanıyordum. Birçok ölenler ortasındaydı.

Uluslararası Af Örgütü, en az 69 kişinin öldüğü akının savaş cürmü olarak incelenmesi gerektiğini açıkladı.

İsrail ordusu BBC’nin bu olayla ilgili sorusuna cevap vermedi.

İsrail ordusu savaş boyunca, operasyonlarının sivillerin yaşadığı bölgelerde faaliyet gösterdiğini sav ettiği Hamas’ı maksat aldığını açıkladı.

Ayrıca “askeri gayelere yönelik taarruzların milletlerarası hukukun ilgili kararlarına tabi olduğu” da belirtiliyor.

Savaştan evvel Cibaliye hoş ve sakin bir kasabaydı. Orada doğdum; ailemle birlikte sevgi ve gelecekle ilgili planlarla dolu, sade ve keyifli bir hayat yaşıyordum.

Kasabanın doğusunda kendi ellerimle zeytin, limon ve portakal ağaçları diktiğim bir çiftliğim vardı. Huzurluydu, işten sonra orada çay içmeyi severdim.

Evlerimizi ve BBC’nin Gazze Kentindeki ofisini geride bırakarak Gazze’nin kuzeyinden Han Yunus’a yanlışsız kaçmaya karar verdiğimiz gün, hayatımda bir dönüm noktasıydı.

Ailem ve ben, bir otomobile 10’dan fazla kişi sığdırılmış halde, yaya ya da eşya yüklü araçların içindeki on binlerce beşerle birlikte tek bir yol boyunca, güneye hakikat zorlukla ilerledik.

Yolculuk, yolun her iki tarafındaki yakın bölgelere hava hücumlarıyla kesintiye uğradı. Ailemin ve kalabalığın yüzlerinde baş karışıklığı, acı ve belirsizlik vardı.

Çocuklar bana, “Nereye gidiyoruz? Yarın dönecek miyiz?” diye sorup duruyordu.

Gerçekten çocukluğumun, ebeveynlerimin ve nişan günümüzde eşimle çekilmiş fotoğrafların olduğu albümümüzü yanıma almış olsaydım. Babam Arapça öğretmeniydi, keşke o öldükten sonra sakladığım kimi kitaplarını da alsaydım.

Daha sonra bir komşumdan konutumun büsbütün yıkıldığını, çiftliğimin yandığını öğrendim.

Güneye yanlışsız dehşetli ve gerçeküstü seyahatten ve Kızılay genel merkezinin dışarısındaki gecemizden sonra, birkaç hafta boyunca Han Yunus’tan çalışmaya devam ettim. Ailem hâlâ Nuseyrat’taydı ve onlardan farklı kalmak duygusal açıdan beni çok etkiledi.

Ardından Aralık ayı başlarında İsrail, Gazzeliler’e Han Yunus’un birtakım bölgelerini terk etmelerini ve Refah dahil daha güneydeki öteki bölgelere gitmelerini söylemeye başladı.

İsrail ordusu beni ve ailemi birbirimize bağlayan kuzeye giden ana yolu da kapattı. Onlara nasıl ulaşacağımı ya da ulaşırsam nereye gitmemiz gerektiğini bilmiyordum. Refah zati yüz binlerce beşerle çok kalabalık haldeydi ve kalacak yer neredeyse yoktu.

Günlerce karmaşık hislerle boğuştum. İsrail güçlerinin ana yollara yanlışsız ilerlediği; güneyi orta ve kuzey bölgelerden ayırmayı amaçladığı tarafında haberler yayıldı. Benim ya da ailemin öldürülmemizden ve birbirimizi bir daha göremeyeceğimizden çok korkuyordum.

İlk kere kendimi kaybettiğimi hissettim. Hangi gün olduğunu bile bilmiyordum. İşi bırakıp ailemin yanına dönmeyi düşündüm. Ölürsek birlikte ölürdük.

Sonunda 11 Aralık’ta bir meslektaşımla birlikte art yoldan Nuseyrat’a yanlışsız yola çıktık. Oraya vardığımda en küçük çocuklarım bana sarılmak için koştular, Razan boynuma uzandı ve sıkı sıkıya tutundu.

Aileyi Refah’a taşımayı başardık. BBC grubu de oraya taşınmış ve haber yapmaya devam etmişti. Kimi müthiş anlar yaşadık.

Aralık ayı sonlarında İsrail ordusunun Gazze’deki yetkililere yaklaşık 80 cesedi teslim ettiği haberini ben aktarıyordum. Ordu, ortalarında rehine olup olmadığının denetim edilebilmesi için cesetleri Gazze’den İsrail’e götürdüğünü açıkladı.

Büyük bir kamyon Refah bölgesindeki mezarlığa girdi. Konteyner açıldığında çok ağır bir koku yayıldı. Önlüklü ve maskeli adamlar, mavi plastiğe sarılı kalıntıları, bir kepçenin kumlu yerde kazdığı toplu mezara yerleştirdi.

Daha evvel hiç bu türlü bir sahne görmemiştim. Ne kadar müthiş olduğunu anlatmak sıkıntı.

Ocak ayında, Refah’taki bir hastaneye getirilen birkaç cesetle ilgili haberi aktarıyordum; bunlar ortasında Wael Al-Dahdouh’un en büyük oğlu Hamza da vardı, Al Jazeera için çalışan bir gazeteciydi.

Wael’e bunu kim söyleyecekti? Halihazırda karşılaştığı trajedilerden sonra imkansız görünüyordu. Meslektaşlarımdan birinin Wael’in bir yakınını arayıp haberi ilettiğini bile duymak istemedim.

Hamza ve meslektaşı özgür kameraman Mustafa Thuraya, bölgedeki öteki bir akının haberini yaptıktan sonra İsrail’in otomobillerine düzenlediği hava akınında öldürüldü.

İsrail ordusu bu bireylerin “Gazze merkezli terör örgütlerinin üyesi olduklarını” sav ediyor. Aileler ve Al Jazeera savları temelsiz olduğu gerekçesiyle reddediyor.

İsrail ordusu ikilinin insansız hava araçları kullanarak “ordu birliklerine yakın bir tehdit oluşturduğunu” söyledi, lakin Washington Post gazetesinin araştırmasında “ikisinin de o gün gazetecilik dışında diğer bir faaliyette bulunduğuna dair hiçbir işaret bulunamadı”.

Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütüne nazaran 7 Ekim’den bu yana Gazze’de 100’den fazla gazeteci öldürüldü; bunların büyük çoğunluğunun Filistinli olduğu biliniyor.

İsrail ordusu, “gazetecileri asla taammüden gaye almadığını ve almayacağını” söylüyor.

Ordu, “Gazeteciler de dahil olmak üzere sivillere ziyanı azaltmak için operasyonel olarak mümkün olan tüm tedbirleri aldığını” lakin “aktif bir savaş bölgesinde kalmanın tabiatı gereği riskler taşıdığını” belirtiyor.

Sonunda BBC grubunun ailelerinin Gazze’den ayrılma müsaadesi aldığı haberi geldi. Dört hafta sonra biz de nihayet Mısırlı yetkililerin kolaylaştırıcılığıyla Refah hudut kapısından ayrıldık.

Bunları Katar’da yazıyorum. Ancak ben burada pak bir otelde yemek yerken, Cibaliye’de yemek için ot söküp hayvan yemi öğüttüklerini biliyorum. Yemek yemek bana sıkıntı geliyor; zehir yemek üzere.

Gelecek bulanık. Gazze benim hayatım. Bir gün geri dönmek isterim lakin şimdilik bu imkansız görünüyor.