1 Ağustos 2024 Avrupa Birliği için değerli bir gün olarak tarihe geçti. AB’nin yapay zeka teknolojilerine dair birinci kapsamlı düzenlemelerini içeren yasası bugün yürürlüğe girdi. Bu yeni yasa AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in belirttiği üzere, “insanları ve onların haklarını merkeze alan” yenilikçi ve inançlı bir çerçeve sunmayı amaçlıyor. İşte detaylar…

Yapay Zeka Yasası’na genel bakış: Yasaklanmış uygulamalar ve kapsamı

Yeni düzenleme çeşitli basamakların akabinde tam olarak faaliyete geçecek. Yasaklanmış uygulamalara yönelik kısıtlamalar altı ay içinde, davranış kuralları dokuz ay içinde, yüksek riskli sistemler için yükümlülükler ise 36 ay içinde devreye girecek. Yasaya nazaran tüm AB üye ülkeleri 2 Ağustos 2026 itibariyle bu düzenlemelere uymak zorunda olacak.

Yasa, yapay zeka uygulamalarını oluşturdukları risk düzeylerine nazaran dört ana kategoriye ayırıyor. Bunlar sırasıyla minimal, sonlu, yüksek ve kabul edilemez risk. Ayrıyeten hudutlu risk taşıyan sistemler için hafif şeffaflık ihtiyaçları mevcut.ü

Yüksek riskli sistemler, piyasaya sürülmeden evvel temel haklara yönelik bir tesir değerlendirmesi yapmak ve AB veritabanına kaydolmak zorunda. Bu sistemlerin, eser ahengini kanıtlamak için bilgi ve teknik evrakları sunmaları gerekecek.

Kabul edilemez risk taşıyan sistemler ise büsbütün yasaklandı. Bu kapsamda bilişsel davranış manipülasyon sistemleri, internetten yahut CCTV imgelerinden alınan yüz imgelerinin müsaadesiz toplanması, iş yerlerinde ve eğitim kurumlarında his tanıma sistemleri, hükümetler tarafından toplumsal puanlama ve biyometrik sınıflandırma sistemleri üzere uygulamalar yer alıyor. Ayrıyeten muhakkak cürümler için kullanılan kimi kestirim edici polislik yolları de bu yasaklar ortasında bulunuyor.

Bu yasa tıpkı vakitte yenilikçiliği desteklemek maksadıyla yapay zeka düzenlemeleri için kum havuzları (test ortamları) oluşturmayı öngörüyor. Bu ortamlar da yenilikçi sistemlerin gerçek dünya şartlarında geliştirilmesi, test edilmesi ve doğrulanması için inançlı bir alan sağlayacak.

Küçük ve orta ölçekli işletmeler ile start-up’lar idari yüklerin azaltılması ve baskın piyasa oyuncularının baskılarından korunması hedefiyle “sınırlı ve açıkça belirtilmiş” dayanak önlemlerinden yararlanacak.

Yasanın ihlali durumunda ilgili piyasa kontrol otoritesine şikayette bulunulabilecek. İhlal durumunda şirketler bir evvelki mali yıldaki yıllık global cirosunun makul bir yüzdesi yahut evvelce belirlenmiş bir ölçü (hangisi daha yüksekse) oranında para cezası ödeyecek.

Yasaklanmış uygulamaların ihlali için 35 milyon euro yahut yüzde 7, yasa yükümlülüklerinin ihlali için 15 milyon euro yahut yüzde 3, yanlış bilgi sağlama için ise 7.5 milyon euro yahut yüzde 1.5 ceza uygulanacak. KOBİ ve start-up’lar için daha orantılı tavanlar geçerli olacak.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen da yeni düzenlemenin yapay zeka gelişimini muteber ve yenilikçi bir formda yönlendireceğini ve Avrupa’daki KOBİ’ler ile start-up’ların öncü yapay zeka tahlillerini piyasaya sunmalarını destekleyeceğini vurguladı.

Shiftdelete

Kaynak : https://shiftdelete.net/avrupa-birligi-yapay-zeka-yasasi-yururlukte